Klinik Psikolog Dr. Petek Batum Akgün
İş hayatında herkes zaman zaman kendini başarısız ve yetersiz hissedebilir. Ancak bu his sürekli olarak varsa kişinin hayatında somut olarak olumsuz etkiler gözlenir. Başarısızlık hissi genellikle iki farklı şekilde kariyer hayatını olumsuz etkileyebilir. İlk durumda kişilerin gerçek başarı seviyesi kendi potansiyellerinin altındadır, iş başarıları kendi başarısızlık algılarıyla tutarlıdır. Bunun sebebi genellikle kişinin başarısızlık hissiyle işlevsel olmayan biçimlerde baş etmeye çalışmasıdır.
Örneğin, kişi başarısız olmaktan korktuğu için kendi potansiyelinin altında işler seçebilir, veya kariyer hedefleri koymaktan kaçınabilir. İkinci durumda ise kişiler başarılı olmalarına rağmen kendilerini başarısız hissederler ve bir türlü tatmin olamazlar. Her iki durumda da gerçek başarı seviyesinden bağımsız olarak iç dünya aynıdır: kişi kendini yetersiz hisseder. Bu yazıda özellikle ikinci durum üzerinde duracağız. Başarılı olmanıza rağmen kendinizi başarısız hissediyorsanız, imposter sendromu, nam-ı diğer sahtekarlık sendromundan muzdarip olabilirsiniz.
Imposter sendromu kendinden şüphe etme halidir.
Başarılısınızdır, kariyerinizde iyi bir yerdesinizdir, hatta belki ödülleriniz veya dereceleriniz vardır ama yine de kendinizi başarısız hissedersiniz. Başarıyı hak etmediğinizi düşünürsünüz. Bir nevi başarı algınız gerçek başarılarınızla uyuşmaz. Başarılı olduğunuzu gösterecek ne kadar somut veri olursa olsun başarısızlık duygusu oradadır. Aynı zamanda başarılarınızın sahte olduğunu ve insanları kandırdığınızı düşünürsünüz. Öyle ki foyanızın ortaya çıkacağını, insanların sizin sahtekar olduğunuzu anlayacağından korkarsınız.
Sizde imposter sendromu olduğunu nasıl anlarsınız?
Sürekli sahtekar gibi hissetmek ve başarılarınızın gerçek olmadığına inanmak dışında sizde imposter sendromu olduğunu nasıl anlarsınız? Kendinizi sık sık başkalarıyla kıyaslamak bu durumun bir diğer göstergesidir. Diğer insanların sizden daha yetkin, daha zeki ve haliyle daha başarılı olduğunu düşünürsünüz. Hata yapmayı tolere edemezsiniz.
En ufak bir hatanın veya yanlışın sizin zaten sahte olan başarınızı ortaya çıkaracağını düşünürsünüz. Eleştiriye veya negatif geribildirime karşı da aşırı bir hassasiyetiniz vardır; çünkü eleştirileri veya olumsuz geribildirimleri başarısızlığınızın kanıtları olarak değerlendirirsiniz. Başarısızlık algınız tetiktedir. Düşünce biçiminiz de bu algınızla tutarlıdır. Olumsuzları abartır, olumluları küçültürsünüz.
Kendi başarılarınızı şans gibi faktörlere atfederken, başarısızlığınızın sebebi sizsinizdir. Bu nedenle de her şeyi mükemmel yapmaya çalışırsınız. Mükemmeliyetçilik genellikle bu durumun bir diğer olmazsa olmazıdır. Mükemmeli arayarak başarısızlık olasılığını en aza indirmeye çalışırsınız. Mükemmeliyetçilik iyi bir baş etme ve telafi biçimi gibi gözükse de başarısızlık korkusu temeliyle olduğunda sizi erteleme ve kaçınmaya sürükler.
Mükemmele ulaşmaya çalışırken genellikle işleri son dakikaya bıraktığınızı veya tamamen belirli bir işi yapmaktan kaçındığınızı gözlemleyebilirsiniz. Ertelenerek son dakikaya bırakılan işlerde ise hata olasılığı artar.
Hata yaptığınızda ne olur?
Korktuğunuz başınıza gelmiştir: Başarısız olmuşsunuzdur. Sahtekar olduğunuz ortaya çıkacak! İşte size başarısızlık kısır döngüsü; bu döngü kendinizi sabote ettiğiniz bir kısır döngüdür. Başarısız olmanızın ve kendinizi sahtekar gibi hissetmenizin sebebi kendinizi baltalayan düşünceleriniz ve çoğu zaman bunun sonucundaki ertelemeleriniz ve kaçmanızdır. Bu kısır döngü imposter sendromunun sürdürülmesine yol açarak stresinizi arttırır, psikolojik iyilik hali üzerinde oldukça olumsuz etkilere sebep olur. Tükenmişlik, işinize karşı motivasyon kaybı, suçluluk ve utanç duyguları yaşarsınız.
Imposter sendromuyla nasıl baş edebilirsiniz?
Farkına Varın.
Birçok sorunda olduğu gibi ilk adım farkına varmak. Kendinizi ne tip düşüncelerle ve kaçarak veya erteleyerek ne şekillerde sabote ettiğinizi fark etmeye çalışın. Kendi kısır döngünüzü bir kağıda çizebilirsiniz. Somutlaştırmak size nasıl bir döngü içinde olduğunuzu fark etmenize yardımcı olur.
Başarısızlık Hislerinizın Gerçek Olup Olmadığını Değerlendirin
İkinci adımda başarısızlık hislerinizin gerçek mi, yoksa çarpıtılmış mı olduğunu değerlendirmeye çalışın. Bu adım, kendi düşünce sisteminizin üzerinde çalışmayı gerektirir. Olumluları küçültüp olumsuzları abartıyor musunuz? Başarılarınızı her zaman şans, hatalarınızı ise kendi yetersizliğiniz olarak mı görüyorsunuz?
Kendinize ne kadar objektif davrandığınızı belirleyin.
Bu tip olumsuz düşünce biçimlerindeki yanlılığınızı, çifte standardı belirlemeye çalışabilirsiniz. Bir diğer adım, yeteneklerinizin ve başarılarınızın farkına varmaktır. Bunları destekleyen kanıtları listeleyebilirsiniz. Bunlara ek olarak, ertelemeyi ve kaçınmayı unutmayın. Bu davranışlar büyük olasılıkla kısır döngünüzün sürmesine neden oluyor.
Değişim için Plan Yapın.
Eğer sizin örüntünüz sürekli kaçma konusuna geliyorsa bunu değiştirmek için plan yapmanız gerekecektir. Kaçınmanın olumsuz sonuçlarını kendinize hatırlatın. Kaçınma ile yüzleşme çoğu zaman fayda sağlar.
Yardım almaktan çekinmeyin.
Son olarak biliyoruz ki değişim zordur ve çaba gerektirir. Yalnız değilsiniz, birçok insan bu sendromdan muzdarip. Sevdiklerinizi bu sürece katmayı ihmal etmeyin. Baş etmekte zorlanıyorsanız ve yaşadığınız duruma depresyon veya kaygı eşlik ediyorsa profesyonel psikolojik destek alabilirsiniz.
Out of the Box Talks'ta ağırladığımız Dr. Petek Batum Akgün'le gerçekleştirdiğimiz Imposter Sendromu konulu söyleşimizi izleyebilirsiniz:
29 Mayıs Cumartesi Günü, Klinik Psikolog Dr. Petek Batum Akgün ile gerçekleştireceğimiz iki saatlik atölye çalışmasına katılın.
Kontenjan 16 kişiyle sınırlıdır.
Atölye içeriği ve detaylar için TIKLAYIN
#kariyer #is #yonetim #arzutekir #atolye #workshop #klinikpsikolog #profesyonelgelisim #simdiseninzamanin #kariyer
コメント